Książki

W debiutanckim tomie Adriana Korlackiego „Ćwiczenia na długich czasach” to właśnie wykształcona świadomość odrębności zgłębianego języka, a zarazem pokora wobec jego koniec końców niezgłębionej natury i rozlicznych struktur, grają pierwsze skrzypce. Jest bowiem Korlacki w swoich nowych wierszach równie zanurzony w literackiej tradycji, co do niej zdystansowany, równie obyty w bogactwie rozmaitych dykcji, lecz świadomie […]

Wiersze z tomu Lallen Tomasza Hrynacza jawią się jako semantyczne przesunięcia w pola, gdzie panuje chaosmos komunikacyjnego szumu, coraz bardziej anonimowego, a przez to coraz bardziej pospólnego – jako polifonia bezładu świata i naszych nieustannych z nim potyczek. Nie wiadomo już, kto jest nadawcą, a kto odbiorcą. Role się niejako same znoszą i przez to […]

Wieloczęściowy poemat Kazimierza Brakonieckiego o poezji i poetach jest zjawiskiem wyjątkowym. Jakie wcześniejsze zamysły można by przywołać? „Piekło polskie” Gałczyńskiego z jego groteskowymi charakterystykami poetów i dantejskim guarda e passa? To na pewno nie. „Trzy poematy” Zbigniewa Bieńkowskiego jako próbę ogarnięcia poetyckiego uniwersum, i jego interpretacje poezji polskiej i obcej poezją dyskursu? Może tylko wstępny […]

Żywe mumie, trzeci tom zapisków Macieja Meleckiego, to swoisty roller coaster wielokierunkowego namysłu nad złożonością opresji współczesnego świata wobec jednostki uwikłanej w jego miażdżące tryby. Kontrplany danych tekstów wynikają z potrzeby odzyskiwania tajonych i wypieranych prawd, subiektywnie postrzeganych poprzez kontrastowość zestawianych wypowiedzi, generowanych różnorakim językiem. Prozy poetyckie zderzają się z analizami mechanizmów autorytarnej władzy, a […]

Witold Wirpsza coraz częściej wymieniany jest w gronie najważniejszych i najciekawszych polskich poetów drugiej połowy XX wieku. Zwłaszcza w ostatnich dekadach twórczość zmarłego w 1985 roku autora stała się istotnym punktem odniesienia dla pisarzy i artystów, jak również przedmiotem badań literaturoznawców, proponujących kolejne interpretacje jego wierszy, próz, dramatów i esejów. Czytelnikom nic nie zastąpi jednak […]

Gdy Autor (którego pisarstwa jestem fanką) zaczyna swój tom wierszy od „kryzysu wieków średnich”, nie spodziewam się wcale bezużytecznego biadania; zbyt dobrze znam Autora, który od lat w swych książkach na nice odwraca popularne schematy opowieści. Oto czeka nas istny rollercoaster, a nasz skromny czytelniczy wagonik pierwszych rozpoznań nie może się czuć bezpiecznie na ruchomych […]

W czasach radykalnej empatii, czułych narratorów i przyjaznego motywowania, Genowefa Jakubowska – Fijałkowska proponuje lirykę (pozornie) nieczułą, zwłaszcza wobec samej siebie. Lirykę nie oszczędzającą nikogo – zarówno czytelnika, jak i autorskiej persony. To poezja zirytowana, niedospana, politycznie zorientowana, ale też bezradna, samotna, skazana – parafrazując autorkę – na jedno dożywocie. Nie przebierająca w słowach, ale […]

Stulecie Amatorskiego Klubu Sportowego Mikołów, przypadające w 2023 roku, stworzyło naturalny kontekst dla wydania niniejszej monografii klubu, autorstwa Leonarda Spałka. Monografia ta jest wydaniem już czwartym – mocno rozbudowanym, zmodyfikowanym i wielce zaktualizowanym. Wiąże się to z potrzebą koniecznego uzupełnienia danych historycznych, jakie na przestrzeni dziesięciu lat, od momentu publikacji wydania trzeciego w 2013 roku, […]

Scherzofrenia przynosi wiersze powstające na przestrzeni ostatnich sześciu lat. Autor przepracował swój idiolekt dzięki poszerzeniu semantycznemu zakresu tematycznych ujawnień, wywiedzionych ze splotu jednostkowej konfrontacji z coraz bardziej zaburzonym światem realnym. Scherzo – forma muzyczna oparta na rytmie i artykulacji, a zwłaszcza człon „-frenia” konotujący w stronę choroby psychicznej – służą Wojtyle za element trawestujący typowe […]

Nowe wiersze Rafała Skoniecznego są ciemne i gęste. Przypominają pracę pamięci złożoną z fragmentów obrazów, powidoków, niejasnych przeczuć. Autor zabiera czytelnika w przeszłość, teraźniejszość i przyszłość – zaprasza do pokoi, w których błądzi się pomiędzy tym, co utracone, a nigdy nieotrzymane. Dawno nie czytałam książki poetyckiej, która tak przekonująco mówiłaby o samotności i niepokoju. Udaje […]

Nie da się tych wierszy przyszpilić do jednej planszy, ująć w jednej formule. Choć można by tu pewnie coś powiedzieć o ascezie. Albo o aforyzmach. Albo o ironii. Tak, jeśli już, o ironii chyba bardziej niż o czymś innym. O dystansie więc wobec słów, postaci i rzeczy, wobec teraźniejszości i pamięci, a przy tym także […]

Historie własne, ale i cudze. Abstrakcja, ale i konkret. Ślady życia codziennego do odszyfrowania w szeregu uników, językowych szarad, gier z czytelnikiem. Kiedy już wsiądziesz do tego semantycznego rollercoastera, pośród huku i świateł zobaczysz mimo wszystko świat. „I tak tutaj nie mieszkamy” – ta wspaniała fraza z wiersza Cel świetnie oddaje istotę poezji. Oto wszakże […]

„Włożyłem ręce w te wiersze” – mógłby powiedzieć poeta o zręcznych synapsach, które po mistrzowsku żonglują słowami. Od siebie dodam: „Co tu się, panie, dzieje z językiem? Język staje kołkiem w płocie!”. Poezja Mirosława Gabrysia jest po ludzku anarchistyczna. Już nie młodzieńcza, ale jeszcze nie stetryczała – znaczy dojrzała. Najlepszą rekomendację tym wierszom wystawiła moja […]

Jeżeli wiecie, że istnieje coś takiego jak „teologia czułości“, możecie być niemal pewni, że właśnie tutaj pojawia się ona w swojej nagości. Za każdym wierszem jest jedno ludzkie przytulenie, gdyż za każdym życiem, które rozpłynęło się w bezpowrotności, jest głębokie doświadczenie współczucia oraz współzależność, zaufanie i nadzieja. Ta poezja wrażliwie wskrzeszanej pamięci zmusza do uklęknięcia. […]

Fałda Adama Sikory to druga książka – album, wydana przez Instytut Mikołowski, przedstawiająca jego plastyczne prace, inspirowane w tym przypadku tytułowym pojęciem, zaczęrpniętym wprost z jednej z ostatnich książek Gilles’a Deleuze’a, która stanowi opracowanie filozofii Leibniza. Tytułowego pojęcia „fałdy” Deleuze użył w swoim odczytaniu barokowego myśliciela, by podsumować własną filozofię bytu. Sikorę zainspirowało interpretowanie przez francuskiego […]

Kto mieszka z kotem, ten do niego mówi. Często kwęka, marudzi albo wzdycha nad losem, relacjonuje wydarzenia i uświadamia sobie, że fraszką jest los człowieka. Coś nie wychodzi, czegoś nie warto, czegoś nie wiadomo. Ale może też puszczać kotu płyty, a kot(a) odwraca łebek o 60 stopni jak płomykówka. Kto zna ten rodzaj porozumienia, ten […]

Wulgaryzmy są tu jak paciorki różańca. A bluzg objawia się przede wszystkim jako bluźnierstwo. To znak, że idzie o wiarę, tę najprawdziwszą z prawdziwych. Tam bowiem, gdzie nie ma blasfemii, nie ma i rzeczywistej wiary, nie ma rzeczywistej świętości. Tyle że w przypadku poezji Marcina Biesa jest to sacrum z samego dna bytu, który tym […]

40 lat systematycznej i rewelatorskiej twórczości poetyckiej (11 tomów wierszy) Jana Kaspra układa się w oryginalną i niezwykle wartościową summę doświadczeń osobistych, społecznych i historycznych. W przeciągu całego jego pisarstwa ważne znaczenie miało dorastanie w dobie komunistycznej Polski, wynaturzeń ówczesnego reżimu, życie w totalitaryzmie zależnym od sowieckich sąsiadów. Pamięć o tych bolesnych doświadczeniach trwa do […]

Tomasz Jamroziński wrócił po długiej nieobecności z nowymi wierszami i są to całkiem udane liturgie. Już to samo w sobie powinno być zachętą. Ale jakie to są wiersze! W tych wierszach dla draki stał schron. Z tych wierszy dowiemy się, z czego bierze się depresja izraelskich piłkarzy. I jeszcze, że nikt nikomu drzazgi z oka […]

Jeśli ktoś pisze: „Nie mam do powiedzenia zbyt wielu mądrych zdań / jedyne co mi czasem wychodzi to przypadkowa mądrość/ w gonitwie szybko wypowiedzianych słów albo myśli” – to budzi moje zaufanie. Jednak gdyby w wierszach Rafała Rutkowskiego nawet nie było mądrości, to dla takich obrazów jak ten z wiersza „Białe jak śnieg”: „Widziałem śmierć […]

O wyjątkowości Don Juana stanowi nade wszystko jego pierwszeństwo: poemat ów wyznacza bowiem początek przynajmniej kilku tendencji artystycznych kluczowych dla dojrzalej twórczości Wirpszy. Jest to jego pierwsza książka poetycka przyjmująca formę rozbudowanego, wieloczęściowego i wariacyjnego poematu na określony temat, która rychło stanie się znakiem rozpoznawczym autora Faetona. Tego ostatniego wyprzedza Don Juan zastosowaniem autorskiego, można […]

Wiersze prawie wszystkie Aleksandra Jurewicza – obszerny wybór z całej dotychczasowej twórczości poety, poczynając od „Po drugiej stronie” (1978), poprzez słynny poemat „Lida” (1990), aż po wiersze ostatnie – to książka piękna i istotna. Zakomponowane na nowo liryki – bo przecież „wiersze prawie wszystkie” to, w niezwykły sposób, odrębna, nowa rzecz poetycka – budują przejmujący […]

Mikołowski kalejdoskop to zbiór tekstów bardzo różnych, zarówno pod względem formy, jak i treści. Zamieszczone tutaj historie nie musiały się wydarzyć, a przytoczone słowa nie musiały paść. Ale mogły. Tym, co je łączy i spaja w jedną całość, jest wspólny mikołowski kontekst: nawiązania do osób, które istniały naprawdę, prawdziwych miejsc na mapie miasta lub do faktycznych […]

Kim jest Anna Q, najważniejsza postać tomu Anny Augustyniak? Czasami artystką wizualną – jedną z wielu, które żyły krótko i niebezpiecznie. Czasem to po prostu jedna z kobiet, występujących na najmniejszej scenie świata, w dramacie, który rozgrywa się między dwojgiem kochanków. Czasem jest to osoba zaplątana w okrucieństwo historii. Krew, śmierć, gwałt, ekstremalne okrucieństwo, psychiczna […]

Wieloletnia praca historyczna Ryszarda Szendzielarza, archiwizująca oraz komentująca najnowsze dzieje Miasta Mikołów, przyniosła w ciągu ostatnich dwudziestu lat wiele książek jego autorstwa, poświęconych poszczególnym tematykom, bezpośrednio składającym się na historię Mikołowa. Wiedza Autora jawi się na tyle rozległa, a także bogata w poznawcze zasoby, że pozwala mu ona na bardzo wnikliwe opowiadanie o danych zdarzeniach, […]

O Nietzschem to książka specyficzna. Daleka od naukowej metodyczności oraz pozbawiona precyzji katedralnej terminologii. Jest to jednak utwór dydaktyczny. Nauka, którą niesie Bataille polega na zachowaniu i przekazaniu dalej spuścizny po Nietzschem. Bataille, czyniąc to, używa jako wehikułu dla myśli Nietzschego własnych teorii, które rozwinął dotąd w książkach takich jak, m.in. Doświadczenie wewnętrzne. Jego pojęcia […]

Czy idiomem można się zarazić? Jeśli wyłania go z siebie naprawdę dobry poeta, to myślę, że tak. Nowy tom Marcina Zegadły czytałem z przejęciem mniej więcej do połowy, potem zdjął mnie strach, że się zarażę, że nie będę umiał wrócić do swoich wierszy bez jakichś pozostałości jego obrazowania, rytmu i sposobu pozycjonowania doznań, przemieszczania drobiazgów […]