Nowe wiersze Rafała Skoniecznego są ciemne i gęste. Przypominają pracę pamięci złożoną z fragmentów obrazów, powidoków, niejasnych przeczuć. Autor zabiera czytelnika w przeszłość, teraźniejszość i przyszłość – zaprasza do pokoi, w których błądzi się pomiędzy tym, co utracone, a nigdy nieotrzymane. Dawno nie czytałam książki poetyckiej, która tak przekonująco mówiłaby o samotności i niepokoju. Udaje […]
Nie da się tych wierszy przyszpilić do jednej planszy, ująć w jednej formule. Choć można by tu pewnie coś powiedzieć o ascezie. Albo o aforyzmach. Albo o ironii. Tak, jeśli już, o ironii chyba bardziej niż o czymś innym. O dystansie więc wobec słów, postaci i rzeczy, wobec teraźniejszości i pamięci, a przy tym także […]
Historie własne, ale i cudze. Abstrakcja, ale i konkret. Ślady życia codziennego do odszyfrowania w szeregu uników, językowych szarad, gier z czytelnikiem. Kiedy już wsiądziesz do tego semantycznego rollercoastera, pośród huku i świateł zobaczysz mimo wszystko świat. „I tak tutaj nie mieszkamy” – ta wspaniała fraza z wiersza Cel świetnie oddaje istotę poezji. Oto wszakże […]
„Włożyłem ręce w te wiersze” – mógłby powiedzieć poeta o zręcznych synapsach, które po mistrzowsku żonglują słowami. Od siebie dodam: „Co tu się, panie, dzieje z językiem? Język staje kołkiem w płocie!”. Poezja Mirosława Gabrysia jest po ludzku anarchistyczna. Już nie młodzieńcza, ale jeszcze nie stetryczała – znaczy dojrzała. Najlepszą rekomendację tym wierszom wystawiła moja […]
Jeżeli wiecie, że istnieje coś takiego jak „teologia czułości“, możecie być niemal pewni, że właśnie tutaj pojawia się ona w swojej nagości. Za każdym wierszem jest jedno ludzkie przytulenie, gdyż za każdym życiem, które rozpłynęło się w bezpowrotności, jest głębokie doświadczenie współczucia oraz współzależność, zaufanie i nadzieja. Ta poezja wrażliwie wskrzeszanej pamięci zmusza do uklęknięcia. […]
Fałda Adama Sikory to druga książka – album, wydana przez Instytut Mikołowski, przedstawiająca jego plastyczne prace, inspirowane w tym przypadku tytułowym pojęciem, zaczęrpniętym wprost z jednej z ostatnich książek Gilles’a Deleuze’a, która stanowi opracowanie filozofii Leibniza. Tytułowego pojęcia „fałdy” Deleuze użył w swoim odczytaniu barokowego myśliciela, by podsumować własną filozofię bytu. Sikorę zainspirowało interpretowanie przez francuskiego […]
Kto mieszka z kotem, ten do niego mówi. Często kwęka, marudzi albo wzdycha nad losem, relacjonuje wydarzenia i uświadamia sobie, że fraszką jest los człowieka. Coś nie wychodzi, czegoś nie warto, czegoś nie wiadomo. Ale może też puszczać kotu płyty, a kot(a) odwraca łebek o 60 stopni jak płomykówka. Kto zna ten rodzaj porozumienia, ten […]
Wulgaryzmy są tu jak paciorki różańca. A bluzg objawia się przede wszystkim jako bluźnierstwo. To znak, że idzie o wiarę, tę najprawdziwszą z prawdziwych. Tam bowiem, gdzie nie ma blasfemii, nie ma i rzeczywistej wiary, nie ma rzeczywistej świętości. Tyle że w przypadku poezji Marcina Biesa jest to sacrum z samego dna bytu, który tym […]
40 lat systematycznej i rewelatorskiej twórczości poetyckiej (11 tomów wierszy) Jana Kaspra układa się w oryginalną i niezwykle wartościową summę doświadczeń osobistych, społecznych i historycznych. W przeciągu całego jego pisarstwa ważne znaczenie miało dorastanie w dobie komunistycznej Polski, wynaturzeń ówczesnego reżimu, życie w totalitaryzmie zależnym od sowieckich sąsiadów. Pamięć o tych bolesnych doświadczeniach trwa do […]
Tomasz Jamroziński wrócił po długiej nieobecności z nowymi wierszami i są to całkiem udane liturgie. Już to samo w sobie powinno być zachętą. Ale jakie to są wiersze! W tych wierszach dla draki stał schron. Z tych wierszy dowiemy się, z czego bierze się depresja izraelskich piłkarzy. I jeszcze, że nikt nikomu drzazgi z oka […]
Jeśli ktoś pisze: „Nie mam do powiedzenia zbyt wielu mądrych zdań / jedyne co mi czasem wychodzi to przypadkowa mądrość/ w gonitwie szybko wypowiedzianych słów albo myśli” – to budzi moje zaufanie. Jednak gdyby w wierszach Rafała Rutkowskiego nawet nie było mądrości, to dla takich obrazów jak ten z wiersza „Białe jak śnieg”: „Widziałem śmierć […]
O wyjątkowości Don Juana stanowi nade wszystko jego pierwszeństwo: poemat ów wyznacza bowiem początek przynajmniej kilku tendencji artystycznych kluczowych dla dojrzalej twórczości Wirpszy. Jest to jego pierwsza książka poetycka przyjmująca formę rozbudowanego, wieloczęściowego i wariacyjnego poematu na określony temat, która rychło stanie się znakiem rozpoznawczym autora Faetona. Tego ostatniego wyprzedza Don Juan zastosowaniem autorskiego, można […]
Wiersze prawie wszystkie Aleksandra Jurewicza – obszerny wybór z całej dotychczasowej twórczości poety, poczynając od „Po drugiej stronie” (1978), poprzez słynny poemat „Lida” (1990), aż po wiersze ostatnie – to książka piękna i istotna. Zakomponowane na nowo liryki – bo przecież „wiersze prawie wszystkie” to, w niezwykły sposób, odrębna, nowa rzecz poetycka – budują przejmujący […]
Mikołowski kalejdoskop to zbiór tekstów bardzo różnych, zarówno pod względem formy, jak i treści. Zamieszczone tutaj historie nie musiały się wydarzyć, a przytoczone słowa nie musiały paść. Ale mogły. Tym, co je łączy i spaja w jedną całość, jest wspólny mikołowski kontekst: nawiązania do osób, które istniały naprawdę, prawdziwych miejsc na mapie miasta lub do faktycznych […]
Kim jest Anna Q, najważniejsza postać tomu Anny Augustyniak? Czasami artystką wizualną – jedną z wielu, które żyły krótko i niebezpiecznie. Czasem to po prostu jedna z kobiet, występujących na najmniejszej scenie świata, w dramacie, który rozgrywa się między dwojgiem kochanków. Czasem jest to osoba zaplątana w okrucieństwo historii. Krew, śmierć, gwałt, ekstremalne okrucieństwo, psychiczna […]
Wieloletnia praca historyczna Ryszarda Szendzielarza, archiwizująca oraz komentująca najnowsze dzieje Miasta Mikołów, przyniosła w ciągu ostatnich dwudziestu lat wiele książek jego autorstwa, poświęconych poszczególnym tematykom, bezpośrednio składającym się na historię Mikołowa. Wiedza Autora jawi się na tyle rozległa, a także bogata w poznawcze zasoby, że pozwala mu ona na bardzo wnikliwe opowiadanie o danych zdarzeniach, […]
O Nietzschem to książka specyficzna. Daleka od naukowej metodyczności oraz pozbawiona precyzji katedralnej terminologii. Jest to jednak utwór dydaktyczny. Nauka, którą niesie Bataille polega na zachowaniu i przekazaniu dalej spuścizny po Nietzschem. Bataille, czyniąc to, używa jako wehikułu dla myśli Nietzschego własnych teorii, które rozwinął dotąd w książkach takich jak, m.in. Doświadczenie wewnętrzne. Jego pojęcia […]
Czy idiomem można się zarazić? Jeśli wyłania go z siebie naprawdę dobry poeta, to myślę, że tak. Nowy tom Marcina Zegadły czytałem z przejęciem mniej więcej do połowy, potem zdjął mnie strach, że się zarażę, że nie będę umiał wrócić do swoich wierszy bez jakichś pozostałości jego obrazowania, rytmu i sposobu pozycjonowania doznań, przemieszczania drobiazgów […]
Tom poetycki Zbigniewa Mikołejki inauguruje wyimek z wiersza Samotność Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. To patronat nieprzypadkowy, ale i nieoczywisty. Motto zarysowuje wszakże określony tryb lektury, ale bywa tego trybu powidokiem. Można rzec, że obaj poeci są w tym samym punkcie, choć prowadzą doń zupełnie inne drogi i odchodzą zeń inne rozwidlenia „ku nowym przepaściom”. W lirykach […]
Publikacja książki Rafała Wojaczka pt. Byłem, jestem bezpośrednio związana jest z uczczeniem 50 rocznicy śmierci poety, jaka przypadła 11 maja 2021 r. Książka zwiera wybór faksymiliów związanych z twórczością i życiem Rafała Wojaczka – pochodzących z archiwum Instytutu Mikołowskiego, gromadzonego nieprzerwanie od początku powstania instytucji, którego siedzibą przez dwadzieścia lat (1999 – 2019) było rodzinne […]
Wydana z okazji 800 – lecia Mikołowa monografia historyczne miasta too pierwsza tak obszerna i wyczerpująca pozycja naukowa o Mikołowie. Na jej kartach opisano historię miejscowości, począwszy od wczesnego średniowiecza, przez skomplikowane dzieje górnośląskiego miasta pogranicza, na którym ścierały się wpływy czeskie, polskie i niemieckie, gdzie współistniały religie katolicka, ewangelicka i żydowska, następnie lata I […]
„Myśliwice, Myśliwice (por. Wielopole, Wielopole) – naturalnie polifoniczne → pandemonium lub tzw. czarne → jasełka, → misterium (post)historyczne, (…) kompaktowa opera seria w upiorze (humorze) buffo → prozy, a inaczej: zwiadowczy zjazd w głąb „zabezpieczonych” kopalń języka”. Andrzej Sosnowski
prof. dr hab. ADAM SIKORA – operator filmowy, reżyser, scenarzysta, fotograf i malarz. Absolwent Wydziału Operatorskiego PWSFTViT w Łodzi. Laureat licznych nagród. Realizator wielu spektakli Teatru Telewizji oraz programów kulturalnych Telewizji Polskiej, m.in. Ogrodu Sztuk i Rozmów na nowy wiek. Autor licznych wystaw fotografii. Wykładowca akademicki w Szkole Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego, dyrektor […]
Nitek jest sporo, i to różnych, różnokolorowych. Wspomnę tylko o tym, co zdołałem rozplątać, a potem na powrót, w czytelniczej konfabulacji, zaplątać. Doświadczenie, to po pierwsze. Rozpisywanie pewnych przypadków, które stają się egzemplaryczne, uniwersalne i wreszcie metafizyczne. Bliska mi zrównoważona gorycz, kontemplacja czymś jednak wypełnionej pustki. Po drugie, profilowanie i kadrowanie. Minimalistyczne, oszczędne. Solidne rzemiosło […]
W Ekspansji ech Krawczyk daje nam wszystko, co lubimy. Błędne katalogi pękające w szwach, powidoki i pogłosy zza siedmiu gór i siedmiu lasów, wreszcie zawadiacko-hultajskie przemknięcia przez języki. Ale daje i to, czego boimy się bać, straszki i lęczki, upiorne tańce zjaw i botów, które podgryzają nam tożsamości, przestrzenie i dogmaty. Dlatego nie brońmy się przed mocną poezją, […]
FRANCISZEK NASTULCZYK – urodził się 22.08.1957 r. w Bystrzycy nad Olzą. Absolwent Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie studiował także filozofię. Mieszka i pracuje jako nauczyciel w Bielsku-Białej. Poeta, tłumacz literatury czeskiej i słowackiej. Drukował w licznych almanachach i antologiach oraz w polskiej, austriackiej, czeskiej , słowackiej i słoweńskiej prasie literackiej. Wydał zbiory poezji: […]
Powieść Wirpszy ukazała się po raz pierwszy w 1964 roku. Dariusz Pawelec proponuje jej wznowienie wzbogacone o analizę dwu wersji, analizę, która opiera się na regułach krytyki genetycznej i która odsłania arcyciekawe kulisy powstawania tekstu powieści. Ta nowa edycja zawiera tekst z roku 1964, a także wszystkie materiały, które stanowią tzw. „przed-tekst” powieści. Wszystkie elementy […]
Tom Macieja Meleckiego Druzgi w swym zamyśle istotowo stanowi kontynuację tomu poprzedniego Bezgrunt – wydanego w 2019 roku – ewokującego w poetyckich ujęciach konfrontacyjny stan zmierzania się ze śmiercią bliskich osób poprzez eksplorowanie doczesnej znikliwości życia. W tomie obecnym chodzi o ukazanie – podług jak najszerszych zestrojów i dopływów językowych – spiętrzonego procesu „pracy żałoby”, […]